Tolwet: Duitsers willen wel de lusten, maar niet de lasten

In Duitsland is de tolwet een stapje dichterbij. De tolwet betekent in het kort dat niet-duitse auto’s voortaan tol moeten betalen.

Leuk, natuurlijk, dat de Duitse staat structureel geen geld heeft weggelegd voor onderhoud en groei van het wegennet, maar waarom moeten wij dat betalen? Voer gewoon een fatsoenlijke wegenbelasting in. Of een algemeen tolsysteem. Of verhoog de accijnzen op brandstof.

Bedenk in ieder geval een systeem waarbij de Duitsers zelf ook meebetalen aan hun eigen wegennet. Want zoals het nu gaat worden mogen wij er straks voor gaan betalen dat de Duitsers al jarenlang vertikken om een structurele, faire oplossing voor de infrastructuur te bedenken die ze ook kunnen betalen. Gelukkig worden er inmiddels wat juridische stappen gezet. Maar omdat voorlopig de Maut-wet gewoon doordendert als een DAF-truck zonder roetfilter over de Autobahn als het toevallig eens niet stil staat in Baustelle Deutschland, stel ik voor dat we voortaan Deutschturistenmeersteuer gaan heffen als er van de zomer weer Duitsers massaal kuilen op het strand gaan graven. En dat we daar dan Blof-strandconcerten van organiseren. Niet omdat het leuk is, maar gewoon omdat de Duitsers daar ook relatief weinig aan hebben.

De conducteur die je wist dat ging komen is nog steeds niet hier..

De verhoogde media-aandacht rondom geweldsincidenten in het openbaar vervoer heeft geleid tot “spoedoverleg” met Staatssecretaris Mansveld. Allerhande suggesties tot oplossingen passeren de revu: van het koppelen van politiegegevens tot het bewapenen van treinpersoneel. Ik vroeg me af hoe het kan dat een probleem waar al jaren over gesproken wordt zo uit de hand loopt dat we overwegen het geweldsmonopolie aan te pakken.

De kritische lezer zit nu als het goed is naar het scherm te wijzen omdat ik een aanname als feit presenteer. Misschien was u dat niet, maar inderdaad. We hebben nog helemaal niet gekeken naar het al-dan-niet uit de hand lopen van een agressieprobleem en dat zouden we wel moeten doen en wel om de volgende reden:

Wanneer over sociale veiligheid wordt gesproken, wordt meestal onderscheid gemaakt in

objectieve en subjectieve veiligheid. Objectieve veiligheid heeft betrekking op objectief

meetbare aspecten zoals het aantal feitelijke incidenten en aantal en omvang van

vandalismeschades. Subjectieve veiligheid heeft betrekking op het veiligheidsgevoel van

reizigers en personeel.

Meerjarenplan Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer (SVOV) 2005-2009

Veiligheid

Dat er dus nu veel aandacht is voor geweld is subjectieve veiligheid. Daar is dus in ieder geval een probleem. Maar hoe zit het met de objectieve veiligheid?

In 2011 noteerde de NS-meldkamer 858 zware agressie-incidenten tegen personeel, in 2012 waren dat er 635, het jaar daarna 777 en vorig jaar 774. Verhoogde meldingsbereidheid, mede na campagnes, vertroebelt het beeld. Tegelijkertijd oordeelden treinreizigers in enquêtes niet eerder zo positief over de sociale veiligheid.

NRC, 7 april 2015

Er is dus helemaal geen sprake van een stijging. Op basis van deze aantallen kun je nauwelijks een trend ontwaren. Wat wel feiten zijn: in de bovenstaande jaartallen daalde de agressie in jaren dat de reizigerskilometers daalden. Ook steeg het aantal reizigerskilometers over de afgelopen 15 jaar met 20%. Daar kan je geen causale verbanden aan verbinden, maar in een sector die graag wil groeien, en dat ook doet, is het wellicht niet onredelijk om te stellen dat aanverwante sociale problematiek bij zo’n groei niet achterwege blijft. Overigens was er in de jaren 90 ook voldoende agressie, maar werd door de invoering van de nieuwe rapportagemethode halverwege 1998 plots het aantal gerapporteerde incidenten verdriedubbeld naar 6500 agressie-incidenten in 1999. Ter vergelijking: 7024 in 2011 en 8138 in 2012.

Maatregelen

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er niets hoeft te gebeuren. Geweld tegen personeel met een publieke functie zien we als een probleem. En daar willen we oplossingen voor. We komen verschillende dingen tegen. Eén van de oplossingen is conducteurs in paren laten controleren. Dat is een heel zinnige oplossing. Je vraagt je af waarom men daar niet eerder op gekomen is.

Specifiek voor het traject Hoorn-Enkhuizen is een redelijk adequaat beleid ontwikkeld; met

name wordt hier gedoeld op de extra maatregelen die zijn afgesproken met de vakbonden,

zoals de inzet van extra controle teams, vanaf 16.00 uur twee conducteurs op de trein,

beperken van het aantal slagen (heen-en weer trajecten ) tijdens de avonduren, etc.

Resultaten inzake het formele verzoek van de FNV, VVMC en CNV aan de Arbeidsinspectie

tot onderzoek van het A&G-beleid conform de Arbo-wet bij NS Reizigers (NSR) – 2004

Oh. Biedt er iemand meer?

Er is overeenstemming bereikt over zo’n vijftig maatregelen. De belangrijkste daarvan zijn: een extra hoofdconducteur op zogeheten agressietreinen, meer cameratoezicht en meer kaartcontrole op de perrons, het inzetten van mobiele controleteams om zwartrijden en agressie adequaat tegen te gaan.

NRC, 6 januari 2000

Ik durf het bijna niet te vragen, maar…

Ook wordt dit type zeer weerbare conducteur op de treinen ingezet ter versterking van de service-controleploegen. Dit zijn de conducteurs die op de treinen plaatsbewijzen, abonnementen en studentenkaarten op geldigheid en oneigenlijk gebruik controleren.

De Telegraaf, 15 januari 1993

Ok, maar 22 jaar is misschien een beetje een te korte periode om dit gewoon als standaard werkwijze in te voeren..

De NS hebben de centrale controleploegen, 50 ploegen van twee man, op de Nederlanse treindiensten ingezet omdat de agressie en het reizen zonder geldig plaatsbewijs de laatste tijd nogal drastisch zijn toegenomen.

De Telegraaf, 4 juli 1972

Dus dat idee van 2 conducteurs bestaat al sinds 1972 en toch is dit nog steeds een punt van discussie. Hebben we dan op z’n minst een nieuw verbeterpuntje door inzet van stationsagenten?

Begin dit jaar maakten NS-directie en het Korps landelijke politiediensten (KLPD)
afspraken om de Spoorwegpolitie op de vier grote stations een prominenter onderkomen te geven.
Op Utrecht Centraal is dit reeds gerealiseerd. Voor Den Haag Centraal, Rotterdam Centraal en Amsterdam
Centraal zijn er vergevorderde plannen. Prominente aanwezigheid van Spoorwegpolitie versterkt
het gevoel van veiligheid bij reizigers en eigen medewerkers en kan criminaliteit voorkomen.
Het belang van de sociale veiligheid is daarmee boven het commerciële belang van de stationsexploitatie
gesteld. NS en Spoorwegpolitie voeren constructief overleg om ook op andere stations de
Spoorwegpolitie centraler te huisvesten.

Roelf H. De Boer, Minister van Verkeer en Waterstaat, DGP/MDV/U.02.01978, 11 oktober 2002

Zullen we, voordat we het geweldsmonopolie bij conducteurs neerleggen om een probleem dat verhoudingsgewijs niet aantoonbaar groter wordt aan te pakken, eerst gewoon eens zorgen dat maatregelen die al 13 jaar en langer aan de orde zijn uitgevoerd worden en dat ook zo houden?

Minloonkiezer: Vergelijk, stap over en bespaar – het verschil zal je verbazen!

Eens in de zoveel tijd wordt erover gediscussieerd: Het minimumjeugdloon. Het minimumjeugdloon is de wettelijke regeling die toestaat dat iedereen onder de 23 substantieel minder betaald wordt voor hetzelfde werk dan mensen van 23 en ouder die in loondienst zijn.

Het werkt heel simpel: als supermarkt neem je een 15-jarige aan voor 2,60 per uur en voor ze 18 worden vervang je ze door een nieuwe 15-jarige. In de leeftijdscategorieën tot 23 komen dit soort praktijken voor in detailhandel, magazijnen en callcenters. Dat dit voor ondernemers een lucratieve manier van besparen op loonkosten is mag duidelijk zijn. De volgende grafiek is een visuele representatie van het verschil tussen het minimumloon (links) en het jeugdminimumloon per jaar.

Het jeugdminimumloon komt neer op een jaarlijkse loonstijging van tussen 12% en 16%. Het komt erop neer dat iemand van 23 met minimumloon 333,38% verdient van iemand van 15 met jeugdminimumloon.

Werkloosheid

Als reactie op de vraag om gelijke(re) behandeling schrijft minister Asscher:

“De introductie van een wettelijk minimumloon leidt – in de meest gangbare situatie – tot een hoger loon dan in een arbeidsmarkt zonder wettelijk minimumloon en daarmee tot een hogere werkloosheid omdat meer mensen zich aanbieden op de arbeidsmarkt doordat werken lonender wordt en het gelijktijdig voor werkgevers minder aantrekkelijk wordt om deze mensen in dienst te nemen.”

Lodewijk Asscher, 19-07-2013, Kenmerk 29544, nr. 472

De PvdA-Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is dus niet zo’n fan van het concept minimumloon. Mochten er mensen uit de transportsector meelezen.. ja, dat is inderdaad dezelfde minister die dit zei:

“Voorbeelden waarbij het ene bedrijf er goede arbeidsvoorwaarden op nahoudt, terwijl het andere bedrijf ze aan de laars lapt. Dit is onacceptabel. Voor gelijk werk moeten gelijke arbeidsvoorwaarden gelden, waaronder gelijk loon. Voor werknemers uit Nederland, maar ook voor werknemers uit het buitenland die hier werken.”

Lodewijk Asscher, 23-04-2013, PvdA website

Uiteindelijk komt het erop neer dat de Minister bang is voor hogere jeugdwerkeloosheid. Met een werkzame beroepsbevolking van 1,2 miljoen onder de 25 is dat inderdaad iets om je zorgen over te maken als het werk goedkoper door anderen gedaan kan worden.

Goedkoper dan jongeren

Maar als je het minimumloon van jongeren op het normale niveau brengt – wie gaat dan het werk doen dat die jongeren nu doen? Daarvoor zou je kunnen kijken op werkgevers-scan.nl, waar werkgeversservicepunten -probeer dat tijdens pasen eens met scrabble- met gratis tools proberen werkgevers subsidie te verstrekken voor het aannemen van personeel uit de participatiewet. Goed, als participeerder heb je recht op minimumloon of het CAO-loon, maar kan de werkgever kan dan loonkostensubsidie krijgen om het verschil te compenseren tussen de loonwaarde en het minimumloon. Dat klinkt redelijk, maar diezelfde redenering wordt momenteel toegepast om het minimumjeugdloon te rechtvaardigen.

Met name de werkgelegenheid van jongeren is relatief gevoelig voor de hoogte van het wettelijk minimumloon, omdat zij doorgaans vaak weinig werkervaring hebben en hun opleiding nog niet hebben afgerond en daarmee mogelijk een lagere productiviteit hebben.

Lodewijk Asscher, 19-07-2013, Kenmerk 29544, nr. 472

Toch nog te duur? Zolang er nog SW-bedrijven zijn weet rendement.nl er wel een oplossing op.

U heeft goede medewerkers nodig die graag voor uw geweldige organisatie willen werken. Maar u kunt daarvoor niet onbeperkt geld uitgeven. Gelukkig kunt u via re-integratieprojecten van sociale werkplaatsen eenvoudig een werknemer krijgen voor maar € 7,50 per uur. Exclusief btw, dat wel.

€7,50 per uur. Dat is minder dan het minimumloon exclusief sociale lasten. Of een grote Pasta Bolognese in een hip modekartonnetje op Amsterdam Centraal. En ook al is dat niet wat de werknemer betaald krijgt, het is wel wat het de werkgever per uur kost. De rest is een sigaar uit eigen doos die de illusie van werkgelegenheid creëert terwijl het de daadwerkelijke werkgelegenheid juist negatief beïnvloedt.

Het begon allemaal met een grote knal.

Lieve vuurwerkliefhebbers, lieve vuurwerktegenstanders,

Als eerste wil ik jullie even laten weten dat ik het helemaal gehad heb. Het vuur is aan. Mijn lontje is kort.
Als ik nog één keer hoor “maar we hoeven het niet te verbieden”, ga ik rondrennen als een gillende keukenmeid, drie keer een salto in de lucht maken om uiteindelijk met de klap van een nitraatbom dan toch in een soort premature ontlading te eindigen. Voor wie daarbij gelijk aan vannacht moest denken: sterkte met dit ernstige probleem. Dus lees, en lees goed:

Vuurwerk is al verboden. Het afsteken van vuurwerk is verboden.

Ik zal het even herhalen.

Vuurwerk is al verboden. Het afsteken van vuurwerk is verboden.

31 december is de uitzondering op deze regel. Moeten we die uitzondering opheffen? Nee. Wat mij betreft niet, althans. Ik herhaal het nog even: Moeten we die uitzondering opheffen? Nee. Wat mij betreft niet, althans.

Mocht je nu nog steeds de neiging hebben om te beginnen met een verhaal over betutteling, burger pesten, verpesten van een feestje of een ander niets gunnen: ga terug en lees de bovenstaande regels opnieuw tot het overgaat.

Goed? Zijn we zo ver? Mooi! Sorry, hoor, dat het zo lang moet duren om tot een punt te komen, maar de jaarlijkse vuurwerkdiscussie heeft ook weer eens last van een tweespalt. Het lijkt wel bewust. Aan de ene kant staat een groep die bij het minste kritiek op het fenomeen vuurwerk begint tegen te sputteren en te insinueren dat het niet verboden mag worden, en aan de andere kant een groep hardnekkige verbied-alles-maar-roepers die de praktijk van het huidige systeem niet onder ogen willen zien.

En dan zijn er de mensen met het probleem. De mensen die last hebben van dagen, wekenlang stress door aanhoudende explosies van verschillende gradaties. Waar vinden we die eigenlijk in deze discussie terug? De praktijk leert namelijk dat de officiele gedoogperiode vrijwel niets zegt over wanneer er vuurwerk afgestoken wordt. Het schrijven van dit stukje wordt geaccentueerd door knallers van verderop en dichtbij. 2 opgeblazen auto’s met illegaal vuurwerk. Brandjes in containers die je als foto langs ziet komen. 25.000 klachten reeds. Dit allemaal terwijl de echte periode toch nog in moet gaan. Het ANP bericht vandaag: “De plastisch chirurgen vrezen dat de kortere periode waarin dit jaar vuurwerk afgestoken mag worden, niet veel uitmaakt voor het aantal beschadigde vingers en handen. Andere jaren werd al duidelijk dat veel gewonden buiten de gedoogtijd vielen.”

Wellicht is er inderdaad draagvlak voor een algeheel verbod. Misschien ook wel omdat deze situatie inmiddels al jaren een probleem is zonder dat het merkbaar beter wordt. Maar meer verbieden helpt niet als het huidige verbod geen belemmering is om toch gewoon ongegeneerd vuurwerk af te steken. Net als de kortere periode van morgen een stuitend bewijs is van het gebrek aan inzicht.

Dus, bij deze aan iedereen een oproep: kunnen we stoppen met regels die nu al niet nageleefd worden uitbreiden of inperken en de discussie focussen op het daadwerkelijk beperken van de vuurwerkoverlast?

Game of Sint – Het doorgaande potje zwartepieten

Quinsy Gario’s moeder werd keer uitgemaakt voor Zwarte Piet en daar zat ze mee, en hij ook. Dus starte hij de campagne ‘Zwarte Piet is racisme’. Zo begon het.

Je kan natuurlijk zeggen wat je wilt, maar met zo’n emotioneel onderwerp is het nogal snel een strijd tussen extremen. Er zijn al duizenden meningen over gegeven en miljoenen woorden aan gewijd. Wat mij echter vooral opvalt is dat het weer één van die discussies is die op verschillende argumenten gevoerd wordt – al naar gelang het uitkomt.

Waarom? Omdat het de ene keer over z’n uiterlijk gaat en de andere keer over dat hij een slaaf zou zijn. En dat maakt het een irritante discussie, want er wordt natuurlijk wel gekloot aan een cultureel gevoelig iets, maar ondertussen is het vooral een hetze geworden van het type wat niet zou misstaan als het bij PVV-ers over Marokkanen gaat. De bottom-line is dan: we vinden het niet leuk dus hij/ze moeten weg. En om zo’n mening kracht bij te zetten worden er dan dingen bij bedacht.

Maar laten we het even los trekken. De ene keer is Zwarte Piet racistisch omdat hij teveel met het slavenverleden te maken zou hebben. Ik snap niet hoe dat racistisch is, maar wel dat dat gevoelig kan liggen bij sommige culturen waar het slavernijverleden iets recenter is. Nochthans kan je daarbij het beste de slavernij uit het type halen.

Maar wat ik vermoed is dat het toch gewoon om de huidskleur van Piet gaat. Als het een blanke was geweest die over de daken klimt zou er waarschijnlijk niet eens een vakbondsbobo over zijn begonnen. Hadden we het zo gelaten als het ooit was? Dan was er wel ergens iemand in Barneveld gaan klagen over het duivelse element. Nee, het probleem is volgens sommigen de huidskleur van het karakter. Ja, daar zie ik wel racisme in. Maar dan niet door Piet.

Dat mensen door andere mensen beledigd worden is overigens niet goed, natuurlijk. Of ze daar nou Zwarte Piet voor gebruiken of iets anders. Als atheïstisch, blank, langharig tuig dat wel eens rondloopt stel ik echter ook niet voor om historisch incorrecte afbeeldingen van Jezus te verbieden omdat ik regelmatig daarmee vergeleken word.

Als je niet voor ons bent, ben je tegen ons

De lezing die ik aan de Fachhochschule Dortmund kreeg over de historie en de toekomst van de EU staat nog in m’n geheugen gegrift. Wie handel drijft, voert geen oorlog – of is daar in ieder geval een stuk minder toe geneigd.

Het is een wat simplistische voorstelling van het idee achter de Wereldhandelsorganisatie, een instantie die zich tot doel heeft gesteld om de wereld te voorzien van zo min mogelijk handelsbarrieres. Alle landen die zich eraan verbonden hebben, hebben zich in principe verbonden aan het idee van vrije wereldwijde handel. Handelsblokken als de EU en de NAFTA zijn wat men noemt een noodzakelijke tussenstap naar dat doel: eigenlijk totaal onwenselijk, maar het is beter dan niks.

De EU is verreweg het meest geïntegreerde handelsblok ter wereld. Eén van de vele richtingsvragen die we ons kunnen stellen is: moet de EU een ‘bundesstaat’ of een ‘statenbund’ zijn? Wat opvalt aan de toon van het publieke debat is echter dat het vrijwel alleen ruimte laat voor de mogelijkheden: meer of minder – eruit of erin. Politici spelen hiermee in verkiezingen en maken het tot een soort chantagemiddel: of je stemt ‘pro-EU’, of je gaat er helemaal uit. Alsof je niet EU-kritisch kan zijn en tegelijkertijd in het idee van een werkend Europa kan geloven.

Want waar zijn de opties: “matigen”, “voorzichtig zijn met uitbreiden/niet verder uitbreiden”, “herinrichten” in het debat? Wat als je nu best in het idee van de Euro en de EU gelooft, maar gewoon wilt zien dat er meer openheid is? Minder macht voor de lobby-boeren? Meer eerlijke democratie? Geen onbeperkte budgetstijgingen? Geen push om NUTS-voorzieningen te privatiseren/dwang voor lidstaten om neo-liberaal beleid te voeren ten koste van de lagere sociale klassen? En vooral: Europa als middel en niet als doel? Want het ‘project Europa’ wordt nu voorgesteld als een alles-of-niets verhaal. Alsof er maar één manier is om daarmee om te gaan.

Met ‘anti-EU’ als het enige alternatief voor partijen die nu ofwel knikkend instemmen met de EU zoals hij nu is terwijl ze in hun verkiezingsbeloften anders doen voorkomen ofwel van de daken schreeuwen dat we veel verder moeten gaan, wordt gedaan alsof het een simpele ja/nee keuze is. En als er al nuance is, dan wordt dat gereduceerd tot ‘meer of minder EU’. Het is misschien een wat versimpelde voorstelling van zaken, maar het is de toon van het debat die de kiezer meekrijgt. Lekker makkelijk. Voor of tegen. Past mooi in de stemwijzers en je kunt natuurlijk niet van je kiezers vragen dat ze over complexe zaken langer nadenken dan het nodig is om een multiple choice-vraag op internet te beantwoorden. Of is dat juist misschien het idee van de eeuw?

Het Europese Mandaat: een uitdaging

Uw ticket voor het EU-circus.

Op 22 mei zijn we met z’n allen nog geen derde van de stemgerechtigden naar de stembus te gaan om daar te stemmen. Vandaag stemmen de meeste andere lidstaten. De afgelopen weken hebben we dan ook in de media mogen horen dat het belangrijk is om te gaan stemmen. Van wat ik begrepen heb, was er een mooi geensceneerde media-strijd gaande tussen D’66 en de PVV. Wat mij vooral opvalt is dat ik niemand hoor of lees over het fundamentele probleem met het Europees Parlement: de verkiezingen.

De verkiezingen? Ja. De verkiezingen. Die zijn namelijk niet eerlijk. Maar voordat u afhaakt omdat u denkt dat u op een versie van klokkenluideronline bent beland: ik beweer niet dat de stemmen gemanipuleerd worden of niet goed geteld worden. Ik beweer dat dat niet uit zou maken.

Het Europees Parlement bestaat uit 766 leden (dat worden er na de verkiezingen iets minder). Daarvan kiezen we er in Nederland 26. Dat is niet omdat we 26/766 kiesgerechtigden hebben, dat is een vast aantal. Al komt nog maar 1% van de Nederlanders stemmen, heeft die 1% invloed op 3,4% van de zetels in het parlement. Je zou denken dat dat wel fijn is omdat Nederland dan in ieder geval een vast aandeel aan invloed heeft, maar het is natuurlijk niet helemaal hoe een democratie hoort te werken.

Zeker als je daarbij optelt wat onze keuzes eigenlijk zijn. 343 kandidaten. Best veel keus. Maar eigenlijk is het een schijntje, want in totaal zijn er 16.351 kandidaten uit 28 lidstaten. Anders gezegd: op meer dan 16 duizend kandidaten voor de verkiezingen MAG u niet stemmen. Dat is bijna 98%. Alsof u bij een stem voor de Tweede Kamer alleen zou mogen kiezen voor iemand uit uw gemeente.

Nog zorgelijker is dat dit ook consequenties heeft voor het passieve kiesrecht. Stel dat een Nederlander in de bovenstaande situatie verandering wil brengen en zich verkiesbaar stelt, dan kunnen 13 miljoen mensen op die persoon stemmen, en zouden ze dat allemaal doen dan heeft die persoon nog steeds niet veel in te brengen. Meer stemmen dan die van Nederland kan hij niet krijgen, hoe goed zijn verhaal ook is, hoeveel steun hij ook uit het buitenland krijgt: hij zou het moeten doen door samenwerking met andere partijen die andere agenda’s hebben.

Dat kan je ondervangen door in meerdere landen actief te zijn. Zeker als je, zoals veel nieuwe partijen, niet in één keer een groot deel van het electoraat achter je krijgt maar op zich wel significante steun hebt in meerdere landen. Ook dan is echter de drempel voor nieuwe partijen hoog: voor elk land waar je actief bent, moet je de kiesdrempel halen. Zo niet, gaan de stemmen gewoon verloren, ook al kom je in een ander land aan meerdere zetels.

Met zo’n opzet maakt het eigenlijk weinig uit of de stemmen netjes geteld worden. Het instituut is zo opgezet dat het vrijwel onmogelijk is om veel verandering te brengen.. en dat maakt dat het weliswaar een gekozen parlement is, maar dat het mandaat toch zeer twijfelachtig van opzet is.